Mak

Mak siewny jest rośliną roczną uprawianą na nasienie, z którego otrzymuje się olej, używany na różne przyprawy i do celów przemysłowych. Siewanych są dwa rodzaje maku: ślepy czyli głuchy („ślepuch”), o główkach zamkniętych i otwarty „patroch” albo „trzyszcz”, u którego główki po dojrzeniu otwierają się małymi otworkami u szczytu, ten ostatni gatunek, choć łatwiej wysypuje się przy zbiorze jednak daje wyższe plony nasienia. Pod względem barwy nasienia rozróżniamy mak biały, siwy czyli niebieski i mak szary.

Mak udaje się na żyznych glebach lekko glinkowatych, zasobnych w wilgoć, ale przepuszczalnych o dobrej zawartości wapna i nawozów, w położeniach osłoniętych i ciepłych. Sieje się w polu dobrze wynawożonym, jak pod okopowe. Nawet użycie gnojówki w zimie lub w jesieni jest tu wskazane. Gleba powinna być uprawiona w jesieni, gdyż zasiew musi być bardzo wczesny, mak bowiem potrzebuje do dojrzenia 17 do 20 tygodni. Sieje się w początku kwietnia rzędowo i płytko, w rzędy na 40 – 50 cm. odlegle, przy czym nasienie (4 – 5 kg. na ha) mieszać należy z popiołem sypkim lub torfem miałkim i suchym, aby równo i nie za gęsto wysiać. Skoro tylko rzędy się wyznaczą, należy wcześnie zmotyczyć, gdyż chwasty mogą go łatwo zagłuszyć. Gdy ma już 2 – 3 dobre listki przecina się mak w poprzek motyczkami, jak buraki, a następnie przerywa rękoma zostawiając rośliny w odstępach 20 do 25 cm.

Uprawa maku w marchwi i burakach. Znacznie lepiej wyzyskuje się rolę przez uprawę maku razem z marchwią pastewną lub jadalną albo w burakach pastewnych. W tym celu miesza się na ha około 5 kg. wytartego nasienia marchwi z 3 kg. maku i dodatkiem gorczycy (około 1/2 kg.) i wysiewa razem siewnikiem w rzędy na 40 – 50 cm. Dodatek gorczycy jest bardzo przydatny, gdyż wcześniej rzędy się wyznaczą i wcześniej można zmotyczyć. Po pierwszym zmotyczeniu przerywa się marchew na 8 – 10 cm. odległości, a mak na 30 do 35 cm. Przy pełnym plonie marchwi otrzymuje się jeszcze do 3 kubików maku z ha.

Ze szkodników pojawiają się na maku najpospoliciej: pchełka, tak jak na rozsadzie kapusty, później mszyca makowa.

Zbiór

Mak głuchy może dłużej stać na polu. Trzyszcz trzeba zbierać skoro tylko pierwsze głowy dojrzeją, bo w przeciwnym razie wiatry wiele nasienia wytrzęsą. Głuchy zbiera się kombajnem lub wyrywa z korzeniami i dosusza w polu, opierając małe snopki stojące, po czym omłaca się cepami albo wykrusza na łuskaczu do kukurydzy.

Trzyszcz należy zbierać staranniej, przy zbiorze rozkłada się płachtę, na nią wytrząsa się z dojrzałych główek nasienie a resztę dosuszoną w polu omłaca się później cepami. Przy uprawie na małych kawałkach zbiera się osobno główki pierwsze a potem w miarę dojrzewania późniejsze.