Fasola i soczewica
Fasola
Jest to roślina dotąd uprawiana więcej w ogrodach, choć zasługuje na rozpowszechnienie w uprawie rolnej. Pochodzi z cieplejszego klimatu, nie znosi przymrozków, a wymaga do rozwoju wiele ciepła. Udaje się najlepiej w okolicach o ciepłym lecie.
Rozróżnić należy dwa główne gatunki: fasolę wielkoziarnową białą i pstrą (zwaną także „Jaśkiem”) o płaskim dużym ziarnie i wijących się łodygach, o kwiatach białych lub pięknie czerwonych i fasolę zwykłą o kwiatach mniej licznych białawych, ziarnie drobniejszym obłym; do tego drugiego gatunku należy mnóstwo odmian różniących się sposobem wzrostu, jakością i postacią ziarna. Fasola tyczna wije się dookoła podpory i wymaga koniecznie tyczenia; daje plony bardzo wysokie zwłaszcza w uprawie ogrodowej. Fasola piesza nie wypuszcza łodyg wijących albo tylko bardzo krótkie, rośnie krzaczasto. Nasiona bardzo licznych odmian fasoli różnią się barwą, kształtem, grubością łupiny, jak i miękkością po ugotowaniu. Ważniejsze są: biała perłowa (bardzo wybredna w uprawie), biała wałkowata francuska wczesna, daktylowa (wałkowata brunatno-żółta), siarkowa (żółta, jajowata); w Galicji najwięcej uprawiają różową podługowatą, czerwono nakrapianą. Osobny gatunek tworzą fasole ogrodowe tzw. szparagowe do gotowania w strąkach i na konserwy.
Uprawa
Fasola wymaga gleby bardzo dobrze znawożonej, głębokiej, czynnej i przepuszczalnej. Na iłowatych jak i piaszczystych rolach źle idzie, na podmokłych i torfiastych wcale. Na świeżym nawozie nie zawsze fasola się udaje; najlepiej idzie po roślinach okopowych dobrze znawożonych. Nawożenie kwasem fosforowym i potasem wywiera zazwyczaj dobre skutki. Wapnować pod fasolę nie należy, jeżeli zaś gleba wymaga wapnowania to trzeba dać wapno pod przedplon.
Zasiew
Zasiew zwykle ręczny, punktowy czyli kupkowy, po dwa do trzy ziarnka za znacznikiem, w rzędy odległe od siebie o 40 do 60 cm. W rzędach odległość między krzakami 20 – 40 cm., zależnie od wielkości odmiany. Nie znosi zbyt głębokiego przykrycia, ani zaskorupienia roli. Fasolę można zasiewać dopiero po przymrozkach wiosennych, nie należy jednak siewu opóźniać ponad konieczną potrzebę.
Po wzejściu należy fasolę raz wcześnie zmotyczyć a w razie potrzeby oplewić, następnie skoro podrośnie lekko pulchną ziemią obsypać.
Zbiór
Zbiór odbywa się w drugiej połowie września przez wyciąganie z korzeniami i układanie od razu na ostwiach lub piramidkach, dla należytego wyschnięcia na wierzch kopek z fasolą należy dać daszki słomiane (chochoły).
Soczewica
Soczewica istnieje w duch odmianach: soczewica mała i soczewica wielka albo szelążkowa. Nasienie ma płaskie krążkowate, roślina jest dość niska, uprawiana bywa na ziarno, które daje znaną, bardzo pożywną potrawę. Słoma jest dobrą paszą. Wymaga klimatu łagodnego, niezbyt suchego, lepiej idzie w okolicach o wystawie ciepłej, potrzebuje do rozwoju i dojrzenia około 16 do 17-tu tygodni. Wymaga gleby czynnej, lekkiej, glinkowatej, najlepiej idzie na glince z marglowatym podglebiem, w drugim lub trzecim polu po nawozie (np. po roślinach okopowych). Uprawa jak pod groch, lecz rola powinna być szczególnie czysta od chwastów. Soczewicę należy wysiewać wcześnie, później jednak niż groch, gdyż od przymrozków nieco cierpi. Sieje się rzutowo, około 140 kg. na ha, lub w rzędy na 25 do 30 cm, 100 kg na ha.
Rośnie bardzo powoli i wymaga plewienia, inaczej łatwo chwasty ją przygłuszą. W lata wilgotne cierpi od rdzy i mącznicy; ze szkodników wymienić należy strąkowce, zwójkę grochówkę i mszyce, które powodują podobne szkody jak na grochu.
Zbiór odbywa się zazwyczaj przez wyrywanie całych roślin z korzeniem, gdy już strąki zbrunatnieją.